Việc hạn chế quy mô diện tích đất ở được chuyển đổi làm dự án thí điểm là cần thiết. Ảnh: DH

Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang đứng trước nhiều thách thức về cơ cấu sản phẩm và pháp lý đất đai, Dự thảo Nghị quyết thí điểm của Quốc hội về mở rộng loại đất làm nhà ở thương mại đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ các hiệp hội và doanh nghiệp.

Điểm nhấn trong dự thảo này chính là quy định cụ thể về tiêu chí lựa chọn dự án thí điểm, đặc biệt là hạn chế quy mô diện tích đất ở được chuyển đổi.

Quy định khung chặt chẽ và cần thiết

Theo Dự thảo, “tổng diện tích đất ở trong các dự án thực hiện thí điểm không vượt quá 30% của phần diện tích đất ở tăng thêm trong kỳ quy hoạch (so với hiện trạng sử dụng đất ở)”. Đây là một điểm nhấn quan trọng, giúp kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng đất ở trong kỳ quy hoạch 10 năm (theo Luật Đất đai 2024).

Quy định này nhằm bảo đảm rằng việc phân bổ đất ở phải phù hợp với quy hoạch tổng thể của địa phương, từ quy hoạch sử dụng đất đến quy hoạch đô thị, nông thôn, và chương trình phát triển nhà ở được thông qua bởi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.

Đồng thời ngăn chặn hiện tượng nhà đầu tư “mua gom” đất nông nghiệp hoặc sử dụng đất trồng lúa để phát triển dự án nhà ở thương mại một cách tràn lan, đảm bảo giữ vững quỹ đất nông nghiệp và an ninh lương thực quốc gia.

Điều này phù hợp với quy định tại Luật Đất đai 2024 về bảo vệ đất lúa và cơ chế chấp thuận của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Hơn nữa, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng ngày 16/6/2022 đã xác định hai phương thức tiếp cận đất đai chính: thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án. Tuy nhiên, Dự thảo Nghị quyết thí điểm bổ sung phương thức tiếp cận đất đai mới: thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất. Điều này cho phép:

Nhà đầu tư sử dụng đất khác không phải đất ở để thực hiện dự án nhà ở thương mại, với điều kiện phù hợp với quy hoạch. Doanh nghiệp bất động sản có thể thực hiện cơ chế thí điểm trong hạn mức 30% diện tích đất ở tăng thêm trong kỳ quy hoạch.

Điều này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc sử dụng quỹ đất, mà còn thúc đẩy tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý đất đai.

Định hướng các dự án đi đúng nhu cầu của thị trường

Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm cần điều chỉnh trong dự thảo. Hiệp hội bất động sản đã chỉ ra một số nội dung cần bổ sung, sửa đổi để đảm bảo tính thực tiễn và khả thi khi triển khai.

Cần làm rõ các yếu tố cụ thể về loại đất, mục đích chuyển nhượng đất trước khi thực hiện thỏa thuận chuyển nhượng đất khác làm nhà thương mại. Ảnh: DH

Trong đó, cần bổ sung thêm các yếu tố cụ thể như doanh nghiệp phải có sự chấp thuận bằng văn bản từ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước khi thực hiện thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất. Hay ưu tiên các dự án nhà ở thương mại giá rẻ, phù hợp với nhu cầu thực tế của người dân và thị trường. Những bổ sung này sẽ giúp định hướng các dự án thí điểm đi vào đúng nhu cầu của thị trường, giảm tình trạng lệch pha sản phẩm hiện nay.

Hiệp hội đánh giá cao tiêu chí tổng diện tích đất ở không vượt quá 30% phần diện tích đất ở tăng thêm. Tuy nhiên, cần bổ sung quy định cho phép các khu đất do doanh nghiệp đề xuất cũng có thể được xem xét bổ sung vào danh mục khu đất thực hiện dự án thí điểm. Điều này đảm bảo sự linh hoạt trong thực hiện mà vẫn tuân thủ quy hoạch tổng thể.

Việc cho phép chuyển đổi đất khác không phải đất ở sang đất ở để phát triển nhà ở thương mại trong phạm vi thí điểm mang lại nhiều lợi ích như thúc đẩy cơ cấu lại thị trường bất động sản; tăng cường hiệu quả sử dụng đất; tạo động lực cho doanh nghiệp.

Để đạt được những mục tiêu trên, Hiệp hội đề nghị bổ sung quy định ưu tiên phát triển nhà ở thương mại giá rẻ, phù hợp với nhu cầu thực tế tại địa phương.

Ngoài ra cần làm rõ các điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhất là với đất quốc phòng và đất an ninh. Quy định cụ thể trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc phê duyệt danh mục khu đất thí điểm, đồng thời đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành liên quan.

Theo Tạp chí Diễn đàn Doanh Nghiệp