Để có sự thích nghi với thời đại số hóa, thị trường bắt đầu yêu cầu nguồn nhân lực công nghệ có nền tảng kỹ thuật vững, tư duy kinh doanh và những chuyên môn cần thiết trong công cuộc đổi và phát triển doanh nghiệp.

Ông Park JongHo – CEO TopDev chia sẻ: “Tôi tin chắc rằng những thay đổi và chuyển động lớn đang ở phía trước chúng ta. Bên cạnh suy thoái kinh tế, cuộc cách mạng kỹ thuật số và công nghệ dựa trên trí tuệ nhân tạo thay đổi nhanh chóng sau đại dịch Covid-19 đặt ra nhiều thách thức cho thị trường nhân sự. Trong làn sóng thay đổi lớn này, chúng ta sẽ phải nỗ lực để hiểu rõ hơn về doanh nghiệp và con người. Cùng với việc thay đổi công nghệ, sự hiểu biết lẫn nhau này sẽ góp phần to lớn vào sự phát triển của xã hội, ngành công nghiệp và quốc gia của chúng ta”.

Lĩnh vực chip mang lại cơ hội cho ngành Công nghệ thông tin

Mối quan hệ hợp tác chiến lược Việt Nam – Mỹ sau chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden trong bối cảnh nền kinh tế quốc gia đang phục hồi và phát triển đặt ra nhiều cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp trong nước thực hiện đầu tư và sáng tạo tăng cường chuyển đổi số quốc gia.

“Trong số các lĩnh vực kinh doanh, công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT-TT) là một trong những ngành mở rộng nhanh nhất ở Việt Nam. Ngành công nghiệp CNTT của Việt Nam nói chung và ngành công nghiệp dịch vụ CNTT đã chứng kiến sự tăng trưởng tích cực trong 5 năm qua và đạt được những thành tựu đáng kể”, ông Park JongHo cho biết thêm.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch & Đầu tư), tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 8/2023 đã khởi sắc hơn tháng trước, có hơn 14.000 doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 135,3 nghìn tỷ đồng và số lao động đăng ký 79,9 nghìn lao động, tăng 2,3% về số doanh nghiệp, tăng 6,6% về vốn đăng ký và tăng 1,2% về số lao động so với tháng 7/2023.

Nhằm đẩy mạnh triển khai thực hiện chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025 và chiến lược quốc gia về phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam đến năm 2030, Chính phủ đang rất tập trung xây dựng kế hoạch và bố trí nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thực hiện chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ phù hợp.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang thúc đẩy hệ sinh thái các đơn vị hỗ trợ cho các nhà sản xuất chip góp phần giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có nhiều hoạt động sản xuất chip trong khu vực. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Việt Nam có khả năng tham gia vào ngành công nghiệp hỗ trợ sản xuất chip với lực lượng hiện tại khoảng 50 doanh nghiệp trong nước và hơn 5.000 kỹ sư Việt Nam tham gia thiết kế chip. Qua đó, việc xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp hỗ trợ và đội ngũ kỹ sư thiết kế chip, kỹ sư điện tử sẽ giúp Việt Nam từng bước nâng cấp và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị vi mạch toàn cầu.

Doanh thu lĩnh vực công nghiệp công nghệ thông tin (ICT) của Việt Nam trong 5 năm qua liên tục tăng trưởng cao, từ gần 103 tỷ USD năm 2018 lên hơn 124,67 tỷ USD năm 2020 và 136,15 tỷ USD vào năm 2021. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu phần cứng, điện tử năm 2022 ước đạt 136 tỷ USD, tăng 11,6% so với năm 2021; xuất siêu hơn 26 tỷ USD. Trong bảng xếp hạng chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu GII 2021, Việt Nam xếp thứ 44 trên 132 quốc gia và nền kinh tế.

Trình độ lập trình viên và yêu cầu doanh nghiệp chưa thực sự cân bằng

Sự thiếu hụt nhân sự CNTT luôn là vấn đề khó khăn nhất đối với thị trường CNTT. Mặc dù mức lương và phúc lợi của ngành này vẫn giữ xu hướng tăng và có phần cao hơn so với mặt bằng chung. Dự đoán từ năm 2023-2025, Việt Nam vẫn sẽ thiếu hụt từ 150.000 đến 200.000 lập trình viên, kỹ sư hàng năm. Đa số các nhà tuyển dụng cho biết họ hầu như luôn cần các lập trình viên Back-end, lập trình viên Full-stack và Front-end. Top 5 kỹ năng CNTT hàng đầu mà các công ty đang tìm kiếm vẫn giữ nguyên như những năm trước: Javascript, Java, PHP, C#/.Net & Python.

Theo các số liệu thống kê từ năm 2018-2023 được đưa ra, nhu cầu nhân lực cho ngành công nghệ thông tin tại Việt Nam vẫn đang tăng cao liên tục dù trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động. Dựa trên Báo cáo về thị trường IT Việt Nam 2023 của TopDev, đến năm 2025 Việt Nam sẽ còn cần đến 700.000 nhân lực trong ngành công nghệ thông tin. Trong khi đó, số lượng lập trình viên hiện tại của Việt Nam mới chỉ đạt khoảng 530.000 người.

Thực tế, số lượng ngành học về công nghệ thông tin ở các trường đại học đang mở rộng ngày càng nhiều cũng như số lượng cử nhân tốt nghiệp chuyên ngành này vẫn tăng cao qua mỗi năm, tại sao vẫn có sự chênh lệch này? Sự thiếu hụt này chủ yếu là do trình độ của lập trình viên và yêu cầu doanh nghiệp đặt ra vẫn chưa thực sự cân bằng với nhau. Theo báo cáo, trong số hơn 57.000 sinh viên công nghệ thông tin tốt nghiệp mỗi năm chỉ có khoảng 30% lực lượng nhân sự đáp ứng được những kỹ năng và chuyên môn yêu cầu thực tế mà doanh nghiệp đặt ra, 70% còn lại cần được bố trí đào tạo thêm tại doanh nghiệp trong 3-6 tháng để đạt hiệu quả công việc tương ứng.

Nhu cầu tuyển dụng trong lĩnh vực IT vẫn luôn trên đà tăng trưởng nhanh và mạnh. Do sự thay đổi và ảnh hưởng của tình hình kinh tế – xã hội chung cũng như dựa trên các kỹ năng cứng và kỹ năng mềm mà lập trình viên sở hữu, mức lương cũng như trình độ sẽ được phân loại một cách rõ ràng hơn trong thời gian tới.

Bên cạnh kỹ năng chuyên môn vững vàng, những kỹ năng mềm như khả năng tư duy phát triển, giao tiếp, quản lý thời gian, trình độ ngoại ngữ cũng là yếu tố quan trọng trong quá trình tuyển chọn và đánh giá ứng viên của nhà tuyển dụng.

Sự biến động và thay đổi nhanh của công nghệ thông tin và khoa học kỹ thuật cũng như sự đổi mới liên tục của công nghệ đòi hỏi ở các lập trình viên khả năng thích ứng nhanh và nhạy bén với mọi sự biến đổi. Các lập trình viên cần nâng cao kỹ năng công nghệ của bản thân với sự hiểu biết về các công nghệ mới và đột phá như Cybersecurity, DevOps, AI và Machine Learning, Cloud Computing.