Sáu nhóm chính sách nhằm thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế đáp ứng được xu thế vận động mới trên thế giới như kinh tế xanh, kinh tế số, tuần hoàn, năng lượng xanh...

Bộ Kế hoạch và đầu tư đang đề xuất xây dựng luật với tên gọi dự kiến Luật Khu công nghiệp và khu kinh tế.

Hiện dự thảo luật này đã gửi Bộ Tư pháp để có ý kiến thẩm định, sau đó sẽ tiếp thu ý kiến của Bộ Tư pháp để hoàn thiện đề xuất, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Đỗ Thành Trung cho biết tại họp báo Chính phủ tháng 3.

Dự luật nhằm thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế, đáp ứng được các yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay, nhưng đồng thời, cũng đáp ứng được xu thế vận động mới trên thế giới như kinh tế xanh, kinh tế số, tuần hoàn, năng lượng xanh...

Ông Trung cho biết bộ đang đề xuất sáu nhóm chính sách hỗ trợ trong nội dung của dự luật. Cụ thể, nhóm chính sách hỗ trợ cho các dự án để thực hiện được việc liên kết ngành, cụm liên kết ngành trong phạm vi của các khu công nghiệp, khu kinh tế.

Theo ông Trung, trước đó một số dự án như trên cũng đã được triển khai ở một số khu, tuy nhiên chưa triển khai trên phạm vi rộng.

Nhóm chính sách thứ hai là nhóm hỗ trợ các loại hình khu công nghiệp có tính chuyên môn, tính chuyên biệt, tính đặc thù cao.

Ví dụ: những loại hình khu công nghiệp hỗ trợ, khu công nghiệp chuyên ngành, rồi khu công nghiệp công nghệ cao, khu công nghiệp sinh thái…

Bởi các khu này có tính chất đặc thù và những chính sách ưu việt hơn, dự thảo luật sẽ phải có những tiêu chí, quy định để lựa chọn đầu tư thứ cấp vào các khu công nghiệp này, đảm bảo việc phát triển mục tiêu của khu công nghiệp chuyên biệt.

Bên cạnh đó, nhóm chính sách phát triển các khu công nghiệp hiện đại, thông minh và thu hút được các lĩnh vực đầu tư mới như kinh tế số, kinh tế xanh, chip, bán dẫn, công nghiệp vật liệu, đổi mới sáng tạo…

Đồng thời, nhóm thứ ba này phải gắn với xu thế mới sử dụng năng lượng, đặc biệt năng lượng xanh, năng lượng tái tạo tại các khu vực này.

Nhóm thứ tư là phát triển các khu đô thị có tính chất tổ hợp như các khu công nghiệp gắn với phát triển đô thị và dịch vụ.

Theo đó, lấy công nghiệp là mục tiêu chính, vừa tạo ra việc làm, vừa thúc đẩy phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển đổi cơ cấu kinh tế.

Đô thị và dịch vụ là nơi vừa cung cấp các dịch vụ gia tăng, vừa là nơi sinh sống cho các chuyên gia, người lao động, tạo ra dịch vụ công cộng xã hội, cho cộng đồng, cho cả doanh nghiệp ở trong các khu công nghiệp này.

Nhóm thứ năm là các chính sách, các quy định bổ sung ưu đãi liên quan đến thuế, phí, chính sách tài chính, vốn…

Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái hoạt động trong các khu công nghiệp chuyên biệt, nhóm chính sách này đảm bảo khuyến khích được các doanh nghiệp đầu tư, khuyến khích phát triển khu công nghiệp này.

Cuối cùng, thông qua các chính sách này, bộ nhắm đến việc điều chỉnh, thay đổi, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến thủ tục hành chính.

Ông Trung cho biết, quy định mới ban hành tại các khu công nghiệp và khu kinh tế vừa tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp; vừa đúc rút được các bài học và kinh nghiệm, để giúp cho vấn đề lớn hơn là cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh trên cả nước.

Đến nay, cả nước đã có 416 khu công nghiệp đã thành lập. Tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 129,9 nghìn ha. Tổng diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 89,2 nghìn ha.

Trong đó, 369 khu công nghiệp nằm ngoài các khu kinh tế, 39 khu công nghiệp nằm trong các khu kinh tế ven biển, 8 khu công nghiệp nằm trong các khu kinh tế cửa khẩu.

Theo báo cáo của Vụ Quản lý các khu kinh tế, hết năm 2023, trong các khu công nghiệp đã thành lập, có 296 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động với tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 92,2 nghìn ha, diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 63 nghìn ha.

119 khu công nghiệp đang trong quá trình xây dựng với tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 37,5 nghìn ha, diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 24,7 nghìn ha.

Đến nay các khu công nghiệp, khu kinh tế tại Việt Nam đã thu hút được nhiều các dự án quy mô lớn của các nhà đầu tư ở trong và ngoài nước, trong đó số dự án có tổng vốn đầu tư trên 100 triệu USD là khoảng hơn 500 dự án.

Một số dự án có quy mô trên 1 tỷ USD như dự án đầu tư của Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) tại Bắc Ninh, Thái Nguyên, TP.HCM với tổng vốn đầu tư là 14,3 tỷ USD; Dự án sản xuất thép của Tập đoàn Formosa tại KKT Vũng Áng, Hà Tĩnh với quy mô 10 tỷ USD…

Đặc biệt, có ba dự án sản xuất linh kiện điện tử của Tập đoàn LG (Hàn Quốc) đầu tư vào KCN Tràng Duệ, Hải Phòng (nằm trong khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải) gồm LG Display, LG Electronics, LG Innotek với tổng vốn đăng ký 7,24 tỷ USD.

Xu thế khu công nghiệp xanh, khu công nghiệp áp dụng kinh tế tuần hoàn đang ngày càng rõ nét. Tuy nhiên, hiện hệ thống pháp luật liên quan đến khu công nghiệp xanh, sinh thái vẫn chưa đầy đủ và đồng bộ.

Các yêu cầu về khu công nghiệp xanh - thông minh đang được quy định rải rác trong nhiều bộ luật, văn bản pháp luật nên việc thực hiện còn phức tạp và khó khăn.

Đặc biệt, quy chuẩn hướng dẫn về tuần hoàn, tái sử dụng chất thải còn chưa rõ ràng, thiếu thống nhất. Hay các quy định về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông minh trong quản lý, sản xuất cho lĩnh vực này cũng chưa có.

Điều này khiến việc áp dụng thực tế hiện nay còn mang tính tự phát, phụ thuộc nhiều vào khả năng cũng nhu cầu riêng của doanh nghiệp.