Không chỉ là nguy cơ, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang mang đến những cơ hội mới cho ngành báo chí trên thế giới.

DĐDN đã có cuộc trao đổi với TS. Trịnh Tuấn Phong, CEO của Alpha Data Academy, một chuyên gia trong lĩnh vực khoa học dữ liệu, về vấn đề này.

- AI có thể góp phần làm thay đổi quy trình sản xuất nội dung tại các tòa soạn báo Việt Nam như thế nào, thưa ông?

Tôi nghĩ rằng AI nói chung và phân tích dữ liệu nói riêng có thể hỗ trợ rất đắc lực cho các tòa soạn trong hầu hết các khâu của quy trình sản xuất nội dung. Trước hết, AI có khả năng chọn lựa chủ đề phù hợp với thị hiếu của độc giả và xu hướng thời đại, giúp các tòa soạn đi trước một bước trong việc cung cấp những nội dung hấp dẫn. Ngoài ra, AI có thể thu thập và tổng hợp tin tức một cách nhanh chóng, đa dạng và tự động từ nhiều nguồn khác nhau, giảm bớt gánh nặng công việc cho các nhà báo.

Trong việc xử lý và phân tích dữ liệu lớn về tin tức, AI đóng vai trò không thể thiếu trong việc lọc và chọn lọc thông tin, giúp các phóng viên nắm bắt được các xu hướng và thông tin quan trọng. AI cũng hỗ trợ kiểm tra tính chính xác của thông tin và hỗ trợ các nhà báo trong việc viết bài, làm hình ảnh, video minh họa cho bài viết. Đặc biệt, AI có thể hỗ trợ viết bài theo phong cách mong muốn và đặt ra các tiêu đề thu hút, phù hợp với nội dung đã được xây dựng.

Trong khâu biên tập, AI có thể nâng cao chất lượng và độ tin cậy của nội dung báo chí bằng cách giúp các biên tập viên chỉnh sửa lỗi chính tả và ngữ pháp. Trong khâu dàn dựng và lên tin bài, AI cũng có thể hỗ trợ thiết kế và dàn trang báo.

Tóm lại, ở mỗi khâu của quy trình làm nội dung, AI đều có thể đem lại những ảnh hưởng rất tích cực. Nếu phải chọn một khâu mà AI và phân tích dữ liệu có thể ảnh hưởng mạnh mẽ nhất, tôi nghĩ đó là khâu hỗ trợ sáng tạo nội dung, nơi mà AI và phân tích dữ liệu tham gia hỗ trợ các nhà báo và biên tập viên phát triển sản phẩm lõi của các tòa báo: bài viết.

- Trong bối cảnh AI đang phát triển mạnh mẽ, các nhà báo Việt Nam có thể tận dụng công nghệ này như thế nào để cải thiện độ chính xác và chuyên sâu của các bài viết?

Một trong những điểm mạnh của AI tạo sinh là khả năng thu thập thông tin từ nhiều nguồn rất nhanh chóng và tự động. Chúng ta có thể khai thác sức mạnh này trong việc tìm kiếm chủ đề và chất liệu phong phú để viết bài, đồng thời kiểm tra tính chính xác của thông tin được sử dụng trong các bài viết. Hai điểm này không chỉ hỗ trợ các nhà báo trong việc đảm bảo tính chính xác mà còn tăng chiều sâu và sự phong phú cho các bài viết.

Khi nói đến các bài viết phân tích, AI kết hợp với các kỹ thuật phân tích dữ liệu khác có thể phân tích khối lượng dữ liệu lớn, bao gồm tin tức và bình luận, để tìm ra các xu hướng, đặc điểm và mối quan hệ. Điều này cho phép các nhà báo không chỉ phản ánh các sự kiện mà còn cung cấp những góc nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về những gì đang diễn ra. Chúng ta đã và đang chứng kiến cách Bloomberg ứng dụng mạnh mẽ AI trong các bài viết phân tích tài chính của mình.

Sẽ rất hữu ích cho các phóng viên và biên tập viên nếu họ được trang bị kiến thức về công nghệ và AI, hoặc kết hợp và hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia công nghệ và dữ liệu. Sự kết hợp này không chỉ tăng cường khả năng của họ trong việc khai thác và sử dụng AI một cách hiệu quả mà còn mở ra nhiều cơ hội mới trong việc phát triển nội dung báo chí.

- Trong làn sóng đổi mới công nghệ mà AI là một điển hình, thói quen tiêu thụ tin tức của độc giả đang có sự thay đổi ra sao tại Việt Nam? Và các nhà báo nên thay đổi như thế nào để hấp dẫn các độc giả hơn trước sức hút từ các mạng xã hội, thưa ông?

Với sự bùng nổ của các ứng dụng AI, nhất là AI tạo sinh trong vài năm trở lại đây, dường như việc tìm kiếm tin tức của độc giả đang thay đổi. Bản thân tôi đã giảm dùng các công cụ tìm kiếm như Google, Bing (dẫn tới các trang báo để chứa thông tin cần tìm). Thay vào đó, tôi lấy thông tin tìm kiếm từ các trợ lý ảo tạo ra từ các mô hình ngôn ngữ lớn (GPT, Gemini, Llama, Claude,…).

Ngoài ra với việc ứng dụng ngày càng phổ biến các tính năng siêu cá nhân hóa trong các báo điện tử (một ứng dụng của AI và phân tích dữ liệu), độc giả đang tiếp cận được các mảng thông tin, bài viết mà mình quan tâm nhanh hơn, nhiều hơn.

Từ những quan sát ấy, tôi cho rằng một tiếp cận tốt cho các nhà báo, các tòa soạn báo trong làn sóng đổi mới công nghệ này chính là thích nghi và khai thác triệt để các ứng dụng từ AI và phân tích dữ liệu để nâng cao năng suất và chất lượng công việc của mình. Các nhà báo có thể sử dụng chúng để tiếp cận độc giả tốt hơn, đúng thị hiếu độc giả hơn, mang lại những trải nghiệm đọc/trải nghiệm nghe, nhìn tốt hơn; thu thập, tổng hợp thông tin, viết bài, kiểm tra tin tức nhanh hơn. Các báo điện tử có thể nghĩ tới tích hợp nhiều công cụ AI (miễn phí) trên chính website của mình như một tính năng add-on cho chính độc giả của báo.

- Các tòa soạn ở Việt Nam nên ứng dụng AI ở mức độ như thế nào để tối ưu hóa được chi phí và đem lại hiệu quả cao nhất?

Trước tiên, các tòa soạn có thể bắt đầu với những ứng dụng AI miễn phí hoặc chi phí rất thấp. Đồng thời, cần trang bị và đào tạo cho các phóng viên và biên tập viên những kỹ năng công nghệ cần thiết để khai thác hiệu quả các ứng dụng từ AI trong công việc của mình. Đứng ở góc độ của một người làm đào tạo và phát triển các ứng dụng AI trong doanh nghiệp, tôi nghĩ rằng đây là một hướng đi hoàn toàn khả thi và có thể mang lại giá trị thiết thực cho các tòa soạn tại Việt Nam.

- Trân trọng cám ơn ông!

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp

(https://diendandoanhnghiep.vn/ai-tao-cu-hich-cho-bao-chi-265196.html)